Jednym z działań, które realizowane będzie w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (PROW 2014-2020) jest „LEADER”, czyli wspierany ze środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) rozwój lokalny kierowany przez społeczność (RLKS).

Instrument RLKS (ang. Community-led local development – CLLD) oparty jest na metodzie LEADER stosowanej w perspektywie finansowej Unii Europejskiej (UE) 2007-2013 w ramach:

• II filara wspólnej polityki rolnej jako „podejście LEADER”, czyli obowiązkowa oś 4 Leader programów rozwoju obszarów wiejskich współfinansowanych z EFRROW oraz
• wspólnej polityki rybołówstwa jako „zrównoważony rozwój obszarów zależnych głównie od rybactwa”, w ramach osi priorytetowej 4 programów operacyjnych współfinansowanych ze środków Europejskiego Funduszu Rybackiego.

Zatem RLKS jest instrumentem, który w ramach perspektywy finansowej UE 2014-2020 umożliwia zastosowanie metody LEADER także w ramach polityki spójności
w ramach wspólnej podstawy prawnej, czyli art. 32-35 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiającego wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylającego rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 (Dz. Urz. UE L 347 z 20.12.2013 r. str. 320).

RLKS zachowuje podstawowe założenia metody LEADER, to jest:

1) oddolność (szeroki udział społeczności lokalnej w tworzeniu i realizacji strategii),

2) terytorialność (lokalna strategia rozwoju przygotowana dla danego, spójnego obszaru),

3) zintegrowanie (łączenie różnych dziedzin gospodarki, współpraca różnych grup interesu),

4) partnerstwo (lokalna grupa działania jako lokalne partnerstwo, w którym uczestniczą różne podmioty z sektora publicznego, społecznego i gospodarczego),

5) innowacyjność (w skali lokalnej),

6) decentralizacja zarządzania i finansowania,

7) sieciowanie i współpraca (wymiana doświadczeń i rozpowszechnianie dobrych praktyk).

LEADER będzie realizowany na obszarach wiejskich:

• definiowanych jako obszar całego kraju z wyłączeniem obszaru miast o liczbie mieszkańców większej niż 20 000
• w kryteriach wyboru LGD przewidzi w przypadku projektów infrastrukturalnych preferencję dla operacji realizowanych w miejscowościach poniżej 5 tys. mieszkańców.

Jedna Lokalna Strategia Rozwoju będzie realizowana na obszarze zamieszkanym przez min. 30 000 mieszkańców obszarów wiejskich i max. 150 000 mieszkańców i obejmować obszar przynajmniej 2 gmin z obszarów wiejskich.

Cele LEADER

Cel szczegółowy: wspieranie lokalnego rozwoju na obszarach wiejskich.

Operacje przewidziane do wsparcia:

1) wzmocnienie kapitału społecznego, w tym z wykorzystaniem rozwiązań innowacyjnych i wspieranie partycypacji społeczności lokalnej w realizacji LSR;

2) rozwój przedsiębiorczości, z wyłączeniem świadczenia usług rolniczych;

3) dywersyfikacja źródeł dochodu, w tym tworzenie i rozwój inkubatorów przetwórstwa lokalnego tj. infrastruktury służącej przetwarzaniu produktów rolnych w celu udostępniania jej lokalnym producentom (produkty objęte i nieobjęte załącznikiem nr 1 do TFUE), z wyłączeniem świadczenia usług rolniczych;

4) podnoszenie kompetencji osób z obszaru LSR w powiązaniu z rozwojem przedsiębiorczości lub dywersyfikacją źródeł dochodów, lub podejmowaniem zatrudnienia, w szczególności rolników i osób długotrwale pozostających bez pracy;

5) rozwój produktów lokalnych;

6) rozwój rynków zbytu, z wyłączeniem targowisk;

7) zachowanie dziedzictwa lokalnego;

8) rozwój ogólnodostępnej i niekomercyjnej infrastruktury:

a) turystycznej, rekreacyjnej lub kulturalnej,

b) technicznej w tym z zakresu gospodarki wodno- ściekowej oraz budowy lub modernizacji dróg lokalnych.

Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu będzie realizowane m.in. poprzez obowiązkowe wskazanie w LSR grup defaworyzowanych, które uzyskają wsparcie w ramach LSR wraz z opisem stosowanego podejścia.

Operacje realizowane w ramach LSR powinny wykorzystywać lokalne zasoby: surowce, miejscową infrastrukturę, lokalizację (położenia geograficzne), dziedzictwo, potencjał mieszkańców, itp.

Wsparcie dla rozwoju lokalnego w ramach inicjatywy LEADER obejmuje poddziałania:

19.1 Wparcie przygotowawcze.

19.2 Wsparcie na wdrażanie operacji w ramach strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność.

19.3 Przygotowanie i realizacja działań w zakresie współpracy z lokalną grupą działania.

19.4 Wsparcie na rzecz kosztów bieżących i aktywizacji.